Cây Hoa cứt lợn – Mô tả, công dụng, cách dùng

Tên khoa học:

Ageratum conyzoides L.

Tên khác:

Cây hoa ngũ vị; cây bù xít; thắng hồng kế; cỏ hôi; cỏ thúi.

Họ thực vật:

Cúc (Asteraceae).

Nơi bảo tồn: 

Trung Tâm Bảo Tồn Dược Liệu Mộc Châu – Viện Nghiên Cứu, Bảo Tồn và Phát Triển Cây Thuốc Việt.

Mô tả, phân bố:

• Mô tả: Cứt lợn là một loại thực vật nhỏ có thân mềm, thuộc loại cây mọc hàng năm, trên thân có nhiều lông mềm, chiều cao khoảng từ 20 – 50 cm, mọc nhiều khu vực của nước ta. Lá có hai mặt: mặt trên và dưới lá đều có lông nhưng mặt dưới của lá màu xanh nhạt hơn, lá mọc đối hình trứng hay 3 cạnh, chiều dài 2 – 6 cm, rộng 1-3cm, mép có răng cưa tròn. Hoa mọc thành chùm ở đầu ngọn, có màu tím hoặc xanh. Cây hoa cứt lợn cho quả bế, màu đen, có 3 – 5 sống dọc.
• Phân bố: Cứt lợn là loại cây dễ sống, mọc hoang dại nên được tìm thấy khắp mọi nơi trên nước ta.

Bộ phận dùng, thu hái:

• Bộ phận dùng: Toàn cây trừ rễ.
• Thu hái: Cây mọc quanh năm nhờ đó có thể thu hái được bất kỳ thời điểm nào trong năm. Những cây trưởng thành có thể dùng toàn cây trừ rễ, dùng tươi hoặc phơi khô để làm thuốc.

Công dụng, cách dùng:

Công dụng: 

Theo y học cổ truyền

Theo Đông y, cây Cứt lợn có vị hơi đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu sưng và cầm máu. Cành lá vò ra có mùi hôi có tác dụng gây nôn.

Theo y học hiện đại

Trong điều trị viêm xoang, viêm mũi dị ứng

Theo kết quả của nhiều công trình nghiên cứu tác dụng dược lý của cây Cứt lợn, năm 1965, theo nghiên cứu của Điều Ngọc Thực ở Phú Thọ đã cho thấy trong dân gian dùng cây Cứt lợn điều trị viêm xoang mũi dị ứng, sử dụng. Trên nghiên cứu lâm sàng, Đoàn Thị Nhu và cộng sự đã xác định độc tính cấp LD50 của cây Cứt lợn bằng đường uống là 82 g/kg.

Với liều độ bán mãn dùng trong 30 ngày không thấy có những biến đổi bất thường đối với các hằng số sinh hoá trong một số xét nghiệm về chức năng gan và thận. Trên động vật thí nghiệm cho thấy cây Cứt lợn có tác dụng kháng viêm, chống phù nề, chống dị ứng tương tự như những kết quả nghiên cứu trên lâm sàng về tác dụng viêm xoang, viêm mũi dị ứng cấp và mạn tính.

Cách dùng: