Cây bóng nước – Mô tả, công dụng, cách dùng

Tên khoa học:

Herba Impatiens balsamina L.

Tên khác:

Nắc nẻ, móng tay lồi, bông móng tay, phượng tiên hoa, cấp tính tử…

Họ thực vật:

Bóng nước Balsaminaceae.

Nơi bảo tồn: 

Trung Tâm Bảo Tồn Dược Liệu Mộc Châu – Viện Nghiên Cứu, Bảo Tồn và Phát Triển Cây Thuốc Việt.

Mô tả, phân bố:

• Mô tả: Bóng nước thuộc loại cỏ mọc hàng năm, có thể cao 40cm. Lá mọc so le, có cuống, hình mác, đầu nhọn, mép có răng cưa rất rõ, dài 7-8cm, rộng 2-2.5cm.Hoa mọc ở nách lá lưỡng tính không đều, thường có màu trắng, hồng, tím hoặc đỏ. 5 lá đài cùng màu với tràng, không đều. Lá đài trước hình cựa. 5 cánh, 5 nhị, chỉ nhị ngắn, bao phấn dính sát nhau chung quanh nhuỵ. 5 lá noãn hợp thành bầu thượng 5 ô, mỗi ô đựng nhiều noãn.

  Quả có dạng hình bầu dục, đầu nhọn, có chia khía, lớp da ngoài có lông nhám, khi còn nhỏ có màu xanh sậm, càng lớn màu của quả nhạt dần, căng mọng ra. Đến khi già, quả nang nứt thành 5 mảnh xoắn lại tung hạt đi xa, thường nổ khi chín hoặc có tác động.

• Phân bố: Bóng nước là loài cây mọc hoang xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới như miền nam Trung Quốc, Ấn Độ… Ở Việt Nam, cây được trồng làm cảnh tại nhiều vườn ở khắp nước ta.

Bộ phận dùng, thu hái:

• Bộ phận dùng: Thân và cành
• Thu hái: Mùa hạ và mùa thu, hái cây trừ bỏ rễ, lá và hoa quả, phơi hay sấy khô hoặc nhúng vào nước đun sôi rồi phơi hay sấy khô. Người ta dùng thân và cành làm thuốc.

Công dụng, cách dùng:

Công dụng: 

Theo y học cổ truyền

• Hạt có tác dụng hành ứ (làm tan máu ứ), giáng khí, giải độc và thông kinh. Được dùng để chữa chứng đẻ khó, kinh nguyệt bế tắc, hóc xương và nấc nghẹn.
• Toàn cây có tác dụng chỉ thống ( giảm đau), hoạt huyết và khử phong thấp. Chủ trị rắn rết cắn, sưng đau do bị thương và phong thấp.
• Nhân dân còn dùng lá nấu nước gội đầu để trị rụng tóc.

Theo y học hiện đại

Dịch chiết từ lá Bóng nước với thành phần hóa học chủ yếu là chất axit p-hydroxybenzoic đã được nghiên cứu dược lý thấy có tác dụng kháng khuẩn rất mạnh.

Chất lawson và lawson methylether có trong hoa có tác dụng kháng nấm rất mạnh.

Chống oxi hóa và ngăn ngừa ung thư.

Kích thích tử cung: Trong thí nghiệm thỏ và chuột lang, dạng dịch chiết cồn hay chiết nước từ dược liệu cho thấy trương lực tử cung tăng cao, tần số co bóp nhanh hơn.

Dịch ép từ bóng nước có mùi hăng, tác dụng gây nôn, tẩy nhẹ và lợi tiểu.

Cách dùng: